- اشارة
- اشارة
- [تتمة کتاب حرف الطاء]
- کتاب حرف الدال
- أبواب المضاعف من حرف الدال
- أبواب الثلاثی الصحیح من حرف الدال
- [أبواب الدال والتاء]
- [أبواب الدال والظاء د ظ]
- [أبواب الدال والذال د ذ]
- (أبواب) الدال والثاء فی الثلاثی الصحیح
- (أبواب) الدال والراء من الثلاثی الصحیح
- (أبواب) الدال واللام
- (أبواب) الدال والنون
- أبواب الثلاثی المعتل من حرف الدال
- باب اللفیف من حرف الدال
- باب الرباعی من حرف الدال
- [کتاب حرف التاء]
- أبواب المضاعف من حرف التاء
- أبواب الثلاثی الصحیح من حرف التاء
- اشارة
- [أبواب التاء والثاء]
- (أبواب) التَّاء والراء
- (أبواب) التَّاء واللام
- (أبواب) التَّاء والنون من الثلاثی الصحیح
- باب التاء والنّون مع الباء
- [باب التاء والباء والمیم معهما]
- أبواب الثلاثی المعتل من التاء
- باب التاء والراء مع حروف العلة
- باب التاء واللام
- باب التَّاء والنون من المعتلات
- باب التَّاء والفاء من المعتل
- باب التَّاء والباء
- باب التَّاء والمیم
- باب اللفیف من حرف التَّاء
- باب الرباعی
- [کتاب حرف الظاء]
- [کتاب حرف الذال]
- المنهج العام لکتاب تهذیب اللغة
- فهرس الابواب اللغویة للجزء الرابع عش من تهذیب اللغة
تهذیب اللغه المجلد 14
اشارة
سرشناسه : ازهری، محمدبن احمد، ق 370 - 282
عنوان و نام پدیدآور : تهذیب اللغه/ ابی منصور محمدبن احمد الازهری؛ علّق علیها عمر سلامی، عبدالکریم حامد
مشخصات نشر : بیروت : دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الأولی، 1421ه = 2001م.
مشخصات ظاهری : 15 ج
موضوع : واژه نامه ها Dictionaries
موضوع : زبان عربی -- فقه اللغه عربی
موضوع : زبان عربی -- واژه نامه ها
توضیح : «تهذیب اللغة» اثر ابومنصور محمد بن احمد ازهری از علمای ادب عرب و زبان شناس قرن چهارم هجری است که در موضوع لغت به زبان عربی در 15 جلد منتشر شده است. گردآوری لغاتی که مؤلف خود مستقیما از عرب بادیه نشین شنیده و نیز تصحیح و تهذیب کلماتی که در ثبت و ضبط قرائت و کتابتشان خطا و تصحیف رخ داده انگیزه مولف از نگارش کتاب بوده است. بر همین اساس کتابش را به تهذیب اللغه نامگذاری کرده است.
نویسنده در جلد اول بعد از مقدماتی وارد متن کتاب می شود و الفاظ را از حروف حلقی شروع کرده و با حروف لبی و حروف بدون جایگاه (جوف) در جلد آخر به پایان می برد. ترتیب کتاب بر اساس حروف چنین است: (ع ح ه خ غ- ق ک- جش ض- صس ز- ط د ت- ظ ذ ث- ر ل ن- ف ب م- و ا ی). وی بعد از هر حرف ابتداء مضاعف آن حرف را یعنی واژه هایی که دو حرف از حروف آن مشابه باشد را ذکر می کند. سپس ابواب ثلاثی صحیح و در ادامه ثلاثی معتل و در مرحله بعد ابواب لفیف و در پایان ابواب رباعی را متذکر می شود.
مؤلف در این کتاب از شیوه اشتقاقی خلیل بهره برده و آن را از نظر نوع چینش و نظام کلمات مانند «العین» خلیل مرتب نموده است؛ یعنی بر حسب ترتیب ابجد و الفبایی نیست؛ بلکه تحت تاثیر آواشناسی زبان سنسکریت، با توجه به حروف اصلی کلمه و بر طبق مخارج حروف و با محوریت حروف حلقی مرتب کرده است، و به بیرونی ترین آنها یعنی واژه های لبی ختم می گردد. او گونه های مختلف یک ماده را استخراج و الفاظ مستعمل و مهمل آن را جدا و معانی هر یک از مستعملات آن را بیان کرده است.
ص: 1